Zbiór wywiadów z polskimi pisarzami, które przeprowadził Jacek Trznadel. Tematyka wywiadów dotyczy postawy polskich twórców literatury w latach stalinizmu, na przełomie lat 40. i 50. XX wieku. Otwierający książkę esej Hańba domowa stanowi wprowadzenie do problematyki.

"Piękni dwudziestoletni" to nie tylko osobisty dziennik Marka Hłaski, lecz także oryginalne świadectwo epoki. To rodzaj przewodnika po czasach PRL-u, ówczesnych barach i wydarzeniach, które rozpalały wyobraźnię młodych buntowników. Polski James Dean opisuje w nim rozpaczliwe próby ucieczki od ponurej rzeczywistości. Rozpamiętuje chwile, gdy z pomocą przychodziły mu alkohol, związki z kobietami, a wreszcie literacka i filmowa fikcja. Znaczną część tych - jak sam o nich mówił Hłasko - "prawdziwych zmyśleń" stanowią powroty do czasów młodości i szkolnych doświadczeń, gdy jako młody chłopak sprzeciwiał się powszechnemu w tych latach konformizmowi. W jego zapiskach często pojawiają się też wspomnienia z pracy w firmie przewozowej i w tygodniku "Po Prostu". Przez gęstą warstwę słów przenikają skrajne emocje - te, które przywodzą na myśl dramatyczne wizje artysty i obsesyjne napady lęku, oraz te, które obnażają jego najgłębiej skrywane pragnienia.